Konstytucja RP zobowiązuje polskich obywateli do ponoszenia świadczeń publicznych. Jednym z takich świadczeń jest obowiązek podatkowy regulowany przez Ordynację podatkową (Dz. U.
z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.).
Obowiązki podatnika
Do obowiązków polskiego podatnika należy:
- konieczność rejestracji w urzędzie skarbowym (uzyskanie numeru NIP, który służy do ewidencji płatników i podatników);
- przestrzeganie terminów płatności podatków. W przypadku nie dokonania terminowej zapłaty podatku, od powstałej zaległości podatkowej trzeba dodatkowo naliczyć odsetki;
- przechowywanie dokumentacji podatkowej (m.in. faktury, księgi podatkowe) przez okres 5 lata – od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku;
- aktualizacja zmienionych danych adresowych;
- stawianie się na wezwanie urzędu skarbowego, m.in. w celu złożenia wyjaśnień lub zeznań; Zwykle nie ma konieczności osobistego stawienia się urzędzie poza granicami województwa zamieszkania podatnika. Dzieje się tak jedynie w wyjątkowych sytuacjach;
- udzielanie wyjaśnień w przypadku kontroli podatkowej, dostarczanie koniecznych dokumentów oraz zapewnić kontrolerowi warunki do pracy;
- uiszczanie opłat skarbowych za określone zezwolenia i zaświadczenia wydawane przez US, jak również za niektóre urzędowe czynności. Konieczne jest załączenie dowodu uiszczenia opłaty do składanego dokumentu.
Prawa podatnika
Do praw polskiego podatnika należy:
- płacenie podatku jedynie w należnej kwocie. W przypadku zaistnienia nadpłaty, podatnik ma prawo do jej zwrotu (w gotówce, na konto bankowe) lub do jej zaliczenia na poczet przyszłych zobowiązań podatkowych;
- możliwość złożenia korekty zeznania podatkowego (wraz z pisemnym uzasadnieniem jej dokonania) w przypadku popełnienia błędu podczas sporządzania deklaracji. Należy jednak pamiętać, iż w sytuacji wszczęcia postępowania podatkowego (kontroli podatkowej), możliwość dokonania korekty zostaje zawieszona;
- żądanie od organu podatkowego wydania zaświadczenia potwierdzającego, np. stan prawny. Zaświadczenie powinno być wydane w ciągu 7 dni.
- ochrona danych podatnika zawartych w deklaracjach i dokumentach złożonych w urzędzie skarbowym – dane objęte są tajemnicą skarbową;
- możliwość skorzystania (w wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach) z ulg w spłacie zobowiązań podatkowych w przypadku rozliczania się za pośrednictwem płatnika (pracodawca, ZUS), jeśli pobranie podatku zagrażałoby egzystencji podatnika lub jego ważnym interesom.
- W przypadku samodzielnego wpłacania zaliczek na podatek, można ubiegać się o zmniejszenie poboru zaliczek podatkowych, jeśli prawdopodobna jest niewspółmierność ich wysokości do podatku należnego od dochodu w danym roku podatkowym;
- Możliwe jest również wnioskowanie o rozłożenie zapłaty podatku na raty lub wnioskowanie o umorzenie części bądź całości zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę czy opłaty prolongacyjnej;
- możliwość zwrócenia się do organu podatkowego o indywidualną pisemną interpretację kwestii podatkowej. Interpretacja indywidualna udzielana jest, w imieniu MF, przez Dyrektorów Izb Skarbowych w Bydgoszczy, Katowicach, Poznaniu i Warszawie;
- możliwość ustanowienia pełnomocnika, który podpisuje zeznanie podatkowe podatnika;
- czynny (osobiście lub poprzez pośrednika) udział w postępowaniu podatkowym (m.in. wgląd w akta sprawy czy wypowiedzeniem się w sprawie materiału dowodowego zebranego w sprawie, jeszcze przed wydaniem decyzji);
- terminowe załatwienie sprawy przez urząd podatkowy (nie później niż w ciągu miesiąca, a w przypadku szczególnie skomplikowanych spraw – w ciągu 2 miesięcy);
- przywrócenie terminów procesowych, jeśli podatnik nie dotrzymał terminów pierwotnych. Aby organ podatkowy przywrócił termin, podatnik musi spełnić łącznie następujące warunki:
- uprawdopodobnić, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy,
- złożyć wniosek o przywrócenie terminu w okresie 7 dni o ustania przyczyny powstałej zwłoki;
- jednocześnie ze złożeniem wnioski podatnik dopełni czynności, której wypełnienia uchybił.
- wniesienie odwołania od decyzji wydanej przez organ podatkowy (w terminie 14 dni od doręczenia decyzji przez organ pierwszej instancji lub w terminie 30 dni od doręczenia decyzji przez organ odwoławczy);
- wykonanie decyzji. Decyzja nieostateczna nie podlega wykonaniu, jeśli nie nadano jej rygoru natychmiastowej wykonalności. Decyzja ostateczna może zostać niewykonana, jeśli wstrzyma się jej wykonanie:
- na wniosek podatnika,
- lub urzędowo. Podatnik może jednak dobrowolnie wykonać wcześniej wstrzymaną decyzję
- zaskarżenie postanowienia organu podatkowego w ciągu 7 dni od jego doręczenia, o ile przepisy Ordynacji podatkowej nie stanowią inaczej;
- wzruszenie ostatecznej decyzji organu podatkowego w przypadku, gdy dotycząca podatnika decyzja uzyskała status ostatecznej;
- wystąpienie o zwrot kosztów postępowania (np. koszty podróży związane z osobistym stawieniem się w US) w przypadku, gdy zostało wszczęte z urzędu lub w wyniku błędu;
- powiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, jednak od tego prawa przewiduje się wyjątki. Kontrola wszczynana jest w terminie od 7 do 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia. W ciągu 14 dni od doręczenia protokołu kontroli, można zgłosić swoje uzasadnione zastrzeżenia odnośnie wyników kontroli.
Źródło: http://www.mf.gov.pl/